Cách mạng công nghiệp 4.0 (RI 4.0) tác động lớn như thế nào?

Một số công ty đã triển khai và vận hành  hệ thống công nghệ thông tin để quản lý, sản xuất và hoạt động, vậy họ ở đâu trong bức tranh tổng thể của IR 4.0? Lộ trình cụ thể để các doanh nghiệp nhảy vọt và tham gia xu hướng 4.0 IR là gì?

Cách mạng Công nghiệp 4.0 (Industry 4.0)  tạo ra môi trường mà máy tính, tự động hoá và con người sẽ làm việc cùng nhau theo những cách thức hoàn toàn mới. Tại đây, robot và các loại máy móc sẽ được kết nối vào những hệ thống máy tính, những hệ thống này sẽ sử dụng các thuật toán để điều khiển mà không cần sự can thiệp của con người.

Klaus Schwab, người sáng lập và chủ tịch điều hành của Diễn đàn kinh tế thế giới, đưa ra một cái nhìn đơn giản hơn về IR 4.0 như sau: Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất, động cơ hơi nước sử dụng nhiên liệu than và máy móc dẫn động bằng cơ khí đã đưa đến gia tăng năng suất lao động đột biến. Cuộc cách mạng thứ hai chủ yếu là động cơ đốt trong và máy móc sử dụng điện ứng dụng vào việc sản xuất hàng loạt. Cuộc cách mạng thứ ba đã sử dụng điện tử và công nghệ thông tin trên nền tảng của chất bán dẫn, siêu máy tính, máy tính cá nhân và internet. Giờ đây, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (IR 4.0) đang phát triển mạnh mẽ trên nền tảng cải tiến của cuộc cách mạng số, với những công nghệ mới như in 3D, robot, trí tuệ nhân tạo, Internet of Things, S.M.A.C, công nghệ nano, sinh học, vật liệu mới,... làm giảm các rào cản giữa vật lý, kỹ thuật số và sinh học.





Theo Klaus Schwab, tốc độ đột phá của IR 4.0 đang trải qua sự tăng trưởng theo cấp số nhân, trong khi các IR trước đó chỉ phát triển ở tốc độ tuyến tính. IR 4.0 cảnh báo sự cố và chuyển đổi cả về chiều rộng và chiều sâu của toàn bộ hệ thống sản xuất, quản lý và quản trị ở hầu hết các ngành công nghiệp ở mọi quốc gia. Một tính năng của IR 4.0 là xu hướng tự động hóa và Internet of Things (IoT) trong công nghệ sản xuất. IR 4.0 tạo điều kiện cho việc tạo ra Nhà máy thông minh (smart factory).

IR 4.0 sẽ diễn ra trên 3 lĩnh vực chính gồm Công nghệ sinh học, Kỹ thuật số và Vật lý.

Những yếu tố cốt lõi của Kỹ thuật số sẽ là: Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối - Internet of Things (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data).

Trong lĩnh vực công nghệ sinh học, IR 4.0 tập trung nghiên cứu để tạo ra những đột phá trong ngành y dược, nông nghiệp, thuỷ sản, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, năng lượng hoá tái tạo, hoá học và vật liệu, cùng lĩnh vực vật lý với robot thế hệ mới, máy in 3D, xe tự lái, các vật liệu mới và công nghệ nano.

IR 4.0 đang diễn ra tại các nước phát triển như Mỹ, châu  Âu, một phần châu Á. Bên cạnh những cơ hội mới, trong quá trình thực hiện IR4.0, các quốc gia cũng phải đối mặt với không ít những rào cản.

Áp dụng những đổi mới về công nghệ sẽ giúp quá trình sản xuất nhanh hơn, tốn ít sức người và dữ liệu được thu thập đầy đủ hơn. Chất lượng sản phẩm được đảm bảo do kiểm soát được từ khâu nguyên vật liệu cho đến khi thành hình và chuyển đến tay người tiêu dùng.


Hơn nữa, con người sẽ không phải trực tiếp làm việc ở những môi trường làm việc nguy hiểm, giảm tỷ lệ tử vong, bệnh tật trong quá trình lao động.

 
Thách thức

IR 4.0 không phải lúc nào cũng chỉ mang lại những lợi ích cho doanh nghiệp mà nó còn đem tới những thử thách rất lớn với doanh nghiệp mà gần như không thể tránh khỏi.


Mối quan tâm số một là an ninh mạng . Trong một cuộc khảo sát do PwC thực hiện năm 2016 cũng đã làm rõ vấn đề này, hơn 70% kỹ sư tham gia khảo sát đã đồng ý rằng các công nghệ mang tính cách mạng sẽ đánh đồng rủi ro cao hơn khi vi phạm hệ thống an ninh. Các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin nên coi đây là một giá trị gia tăng cho doanh nghiệp của họ và cung cấp đào tạo chuyên sâu hơn và tăng cường các tính năng bảo mật của họ để chống lại các cuộc tấn công mạng.


Ngoài ra, vẫn còn thiếu các chuyên gia có trình độ và kinh nghiệm để triển khai các hệ thống mới này, cộng với sự miễn cưỡng khá lớn từ các bên liên quan và các nhà đầu tư trong việc tung ra các công nghệ mới ở quy mô lớn. Sự thu hẹp trong thị trường việc làm khi các máy móc đang trở nên thông minh hơn và bắt đầu thay thế con người trong các nhiệm vụ nguy hiểm.


Nhiều lao động sẽ mất việc làm do bị máy móc thay thế. Các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu của công việc. Điều này có thể dẫn tới sự bất bình đẳng, thậm chí là phá vỡ thị trường lao động. Ngoài ra, IR 4.0 đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi. Muốn tồn tại và phát triển, họ phải đầu tư và nâng cấp công nghệ, cùng lúc nâng cao chất lượng nhân sự.


Những bất ổn về kinh tế sẽ dẫn đến những bất ổn về đời sống, thậm chí là chính trị. Công nghệ mới sẽ gây ra sự thay đổi về quyền lực, mối lo ngại về an ninh, làm tăng khoảng cách giàu nghèo.


Bên cạnh đó, những thay đổi về cách thức giao tiếp trên Internet cũng đặt ra thách thức về bảo mật thông tin cho cả các hệ thống và cá nhân con người. Chúng ta phải làm gì để bảo mật khi dữ liệu có ở khắp mọi nơi và được trao đổi thường xuyên giữa các hệ thống.
IR 4.0 sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến nền kinh tế của một quốc gia, mang đến cho chúng ta nhiều cơ hội nhưng cũng vô vàn thách thức và khó khăn.

Hiểu rõ về cách mạng công nghiệp 4.0, những cơ hội và thách thức  mà IR 4.0 đem lại.


Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ nhân viên.


Tăng cường bảo mật bằng cách lựạ chọn các công ty cung cấp dịch vụ an ninh, bảo mật có chuyên môn cao và đáng tin cậy.